Asya mutfaklarının en temel baharatlarından biri olan zencefil dünya mutfağında ise birçok içeceği tatlandırmak için kullanılan bir bitkidir. Genellikle toz halinde kullanılan zencefil, yüzyıllardır alternatif tıpta tabii ilaç olarak kullanılmasının yanı sıra sabun, şampuan ve parfüm gibi kozmetik ürünlerin yapımında da kullanılmaktadır. Sağlıklı hayatın sırrı olarak bilinen zencefil adeta vücudumuzun ihtiyacı olan şifa deposudur. Vücudumuza sağladığı faydaları saymakla bitiremeyiz. Sağladığı faydanın yarısından fazlasını gingerol adlı aktif bir bileşen sayesinde yapmaktadır.
Zencefil içeriğinde B3, B6, C vitaminleri, demir, kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum ve magnezyum gibi vitaminler bulunur. Tabiatta bulunan baharatlar içerisinde mide ve bağırsaklardaki gazı çözmede en etkili olanı zencefildir. Özellikle kış aylarında artan üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılan zencefil bu durumda çay olarak tüketilmektedir. Çok yönlü faydası olduğundan dolayı sofralarımızdan eksik etmememiz gereken bir baharattır.
Bilimsel literatürde "Zingiber officinale" adıyla geçen, kökeni Çin olan zencefil zerdeçal ve havlıcan gibi bitkilerle aynı aileye mensuptur. Hindistan, Endonezya, Malezya ve Japonya gibi ülkeler Anavatanı olarak kabul edilmektedir. Zencefil bitkisi çok hızlı büyür ve boyu bir metreyi bulmaktadır. İnce-uzun yapraklı, sarı-kırmızı renklerde çiçekler açan, kök yumruları baharat ve ilaç olarak kullanılan çok yıllık bir bitkidir. Zencefilin hasadı 20 ay sonrasını bulabilmekte, hem taze hem de kurutularak tüketilebilmektedir. Zencefil genel olarak sarı kırmızı kökleri ile toplanmaktadır. Zencefil besin değeri olarak oldukça zengindir. Sıklıkla kökleri kullanılan zencefil, güçlü vitamin ve mineraller içermekte ve genel olarak da çayı yapılmaktadır.
Zencefile o bilindik kokusunu ve tadını veren madde ise gingerol maddesidir. Gingerol zencefil içerisinde bulunan bir tür yağdır. Zencefilin faydalı etkilerini ortaya çıkartan işte bu maddedir. Zencefi antienflamatuar ve antioksidan özelliklerini bu sayede kazanır.
Yaz kış bütün yıl boyunca tüketilen zencefil büyük bir şifa deposudur. Taze veya toz olarak farklı amaçlarda kullanılmaktadır. Tabiatın bize sunduğu bu mucizevi baharatın insanlara çok yönlü faydaları vardır. Tam bir mide dostu olan zencefil mide bulantılarını giderir, mide ağrılarına ve hazımsızlığa iyi gelir. Yemeklere veya strese bağlı olarak artan mide rahatsızlıklarına karşı en tabii çözüm üretir. Yemeklerden sonra tüketildiğinden sindirimi kolaylaştırarak yemek sırasında yükselen şeker seviyesini düşürür ve mideyi yatıştırarak tüketilen besinlerin emilimini artırır. Kalp sağlığına iyi gelen zencefil, kan ritmini düzenler, kanı sulandırır ve kalp krizi riskini azaltır. Bağırsaklarda artan parazitler mideye de ciddi zarar verir ve şiddetli ağrılara sebep olurlar. Yemeklerden önce tüketilen bir tatlı kaşığı zencefil tozu hem mide boşalımını kolaylaştırır hem de parazit sayılarını azaltır. Kandaki toksinleri temizlemeye yardımcı olur. İçindeki “gingerol” maddesi ile güçlü bir antioksidan olduğundan vücudu temizleyip dinç tutar. Doğada bulunan en güçlü gaz gidericidir. Vücutta biriken gaz organlara baskı yapar bu da ciddi sağlık sorunlarına neden olur. Bir parça zencefil çiğneyerek vücuttaki gaz oranını kısa sürede çözebilirsiniz. Eklem aralarında artan toksin eklemlerin yanı sıra kemik sağlığını da olumsuz etkiler. Bu ağrıları dindirmede etkili olan zencefil içerdiği güçlü anti-inflamatuar sayesinde dizdeki iltihaplanmayı giderir. Aynı zamanda eklemlerin eve kemiklerin güçlenmesine faydalı olur. Kronik ağrıları ve kas ağrılarını dindirir, romatizmaya iyi gelir; bir nevi termal havuz görevi görür. Kış aylarında artan üst solunum yollarına yol açan virüslerle baş etmede etkili olur. Vücudun terleme oranını artırarak toksinlerin ter bezlerinden atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda tabii ağrı kesici görevini görerek bu hastalıklar esansında yaşanan ağrıları dindirir. Zencefil içerdiği zerumbone bileşeni sayesinde astım hastalarının tabii ilacı olarak kullanılabilir, bu bileşen boğazdaki alerjik reaksiyonu azaltarak rahat nefes alınmasını sağlar. Horlamaya karşı etkilidir. Burun tıkanıklıklarına iyi gelir ve rahat bir uyku için birebirdir. Sindirimi kolaylaştırdığından kilo vermede de çok etkilidir. Hızlı yağ yakımı sağlayarak biriken yağları kısa sürede yaktıktan sonra vücuda giren ve yağa neden olan toksinleri de vücuttan atmaya yardımcı olur. Karaciğerin yağlanmasını önler. Aynı zamanda tüberküloza neden olan kadmiyumun maddesinin hızla çözülmesini sağlar. Şeker hastaları için oldukça faydalı olan zencefil, kadınların adet döngüleri sırasında yaşadıkları sancı ve kas ağrılarına karşı da tabii bir ağrı kesici vazifesi görür.
Ameliyatlardan veya kanser hastalarının kemoterapi tedavilerinden sonra bulantı ve kusma olayı yaşamamaları için kullanımı tavsiye edilen bitkilerden biri de zencefildir. Yapılan araştırmalarda düzenli tüketilen zencefilin sağlığı olumlu etkilediği gözlemlenmiştir. Uzmanlar bu yüzden her gün zencefil tüketilmesini önermektedir. Ayrıca Asya topluluklarının yaşam sırlarının bu bitkiden elde edilen baharattan kaynaklandığı da ifade edilmektedir.
Zencefilin birçok tüketim yöntemi vardır. En çok tüketilen yöntemi toz halindeki baharat olarak kullanım yöntemidir. Burada kuru kök halinde olan zencefil önce rendelenir sonra ezilir ve toz haline getirilir. Taze zencefil balık ya da tavuk yemeklerinde kullanıla bilinir. Bir diğer tüketim şekli çayı demlenerek çay olarak içilir. Bunların dışında yağı çıkartılarak yağı kullanılır. Yağ seviyesi oldukça yüksek olduğundan esansiyel yağ yapımında fazlaca tercih edilmektedir. Zencefil ayrıca çiğ olarak da tüketilebilmektedir. Zencefilli bal karışımı da sağlık açısından en çok kullanılan yöntemlerden birisidir. Bir su bardağının içine bir tatlı kaşığı zencefil tozu ve bir tatlı kaşığı bal koyup karıştırılır. Daha sonra beş dakika ocakta kaynatılır, ocaktan alındıktan sonra süzülerek bir bardağa boşaltılır içine birkaç damla limon sıkılır ve şifa bulmak için sıcak halde içilir.
Zencefil dünyadaki en sağlıklı ve en lezzetli baharatlar arasında gelmektedir. Lezzeti yemeklere tat verir. Vücudumuzun sağlıklı kalabilmesi için birçok vitamin ve minerale ihtiyaç duyarız. Zencefil içerisindeki besin değerleri sayesinde vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bu mineral ve vitaminlerin bir kısmını karşılayarak birçok açıdan bedenimize yararlı etkiler sağlar.
Yorum Yazın :Misafir
