Önder GÜZELARSLAN
15.05.2024 / 07:32

Hiç şüphesiz toplumlar kendi kültürel değerlerine, kültürel miraslarına sahip çıktıkları müddetçe ayakta kalırlar. Bu kültürel miraslar yaşatıldığı sürece milletler arası ortamlarda varlıklarını daha bir sağlam şekilde sürdürebilirler. Bizim tarihimize baktığımızda sayısız kültürel değerle karşılaşırız. Bu değerlerden birisi de Akhisarlı Şeyh İsa ve onun memleketi Akhisar’a dönüşünü sembolize eden Çağlak festivalidir.

Bizim medeniyetimiz incelendiğinde tarihte derin izler bırakmış ve bu izlerin etkilerinin hala devam ettiği olaylar ve kişilerle doludur. Bu kişilerden biri de Ahmet Yesevi, Hz. Mevlâna, Hacı Bektaşi Veli, Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Şeyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) vs. gibi Anadolu’yu mayalayan tasavvuf geleneği içinde yoğrulan, bütün kaygısı halkın selameti ve istikameti olan 16. Asır da yaşamış Anadolu ereni Akhisarlı bir alim Şeyh İsa’dır.

Saruhan Bey 1313 yılında Manisa'yı Bizans'ın elinden aldıktan sonra buraya yerleşmeleri için Anadolu içlerinden aileler getirtir. Bu aileler arasında yer alan ve Sivas yöresinden gelip Akhisar'a yerleşen Taşgununoğulları namında soylu bir aile de yer almaktaydı. Taşgunoğulları ailesinin İlyas Şüca adında bir oğulları olur. İyi bir tasavvuf eğitimi alan İlyas Şüca, İnci Hanım ile evlenmiş ve bu evliliklerinden 1447 yılında dünyaya gelen oğulları İsa büyüyüp babası gibi tasavvuf eğitimi aldıktan sonra Akhisar’ın önemli bir değeri haline gelmiş ve ulaşabildiği bütün insanları irşad etmiştir. Bugün dahi hatırlanan bir hoşgörü abidesi mutasavvıf Şeyh İsa Efendi’nin tam adı; Şeyh İsa Mecdüddîn Akhisarî Saruhanî’dir.

Mecdüddîn İsa fıtraten kabiliyetli ve zeki biriydi. Eğitimine çok küçük yaşlarda babasından öğrendiği bilgiler ile başlamıştır. Çok iyi bir aile terbiyesi alan Şeyh İsa yedi yaşına geldiğinde Kur'an-ı Kerim’i ezberleyerek hafız olmuştur. Bu süre zarfında eğitimine Akhisar’da devam etmiş daha sonra tahsil görmesi için ailesi tarafından Bursa'daki medreselere gönderilmiştir. Bursa medreselerinde çok iyi bir eğitim alan Şeyh İsa yirmi dört yaşına geldiğinde tahsilini tamamlayıp icazetini (diploma) alır ve memleketi Akhisar’a geri döner. Bu arada uzun süren seyahatlere çıkan Şeyh İsa gittiği yerlerde görüştüğü alim ve velilerden istifade ederek kendisini geliştirmiştir. Konya, Sivas, Musul, Hemedan, Bedahşan, Bağdat, Halep, Şam, Trakya, Mısır üzerinden Mekke-i Mükerreme ve Medîne-i Münevvereye gitmiş ve buralarda birçok alimle görüşmeler yapmış her birinden çok kıymetli ilimler öğrenmiştir. Şam'da Muhammed Bedahşanî hazretlerinin sohbetinde bulunup onun engin ve derin ilminden istifade etmiştir. Ayrıca seyahati sırasında Dicle kenarında bir köyde Baba Ahmed isminde bir zatın üç ay kadar sohbetinde ve hizmetinde bulunup ondan da çok önemli ilimler öğrenmiştir. Bu seyahatlerini tamamlayıp tekrar memleketi Akhisar'a dönünce tasavvufta yetişmek arzusuna kapılarak o dönemde Alaşehir'de bulunan Hacı Bayram Veli Hazretleri’nin talebelerinden Canullah Efendinin sohbetlerine katılmıştır. İki sene boyunca Canullah Efendinin hizmetinde bulunduktan sonra kendisinden icazet alarak 1470 yılında tekrar memleketi Akhisar'a dönüp burada irşad vazifesini sürdürmüştür.

Şeyh İsa Akhisar'da insanları irşad ederken bir gün Hacı Bayram Veli Hazretlerinin damadı olup Manisa'da metfun bulunan kardeşlerinin kabir ziyaretine gelen Eşrefoğlu Rumi kendisini ziyaret eder. Eşrefoğlu Rumi, tasavvufun Bayramiyye postnişinde oturan Şeyh İsa'yı ziyaretinde kendisinin ilim yönünden yetersiz olduğunu anlar ve ona Kayseri'ye giderek bir müddet orada Şeyh Kasım'dan ilim tahsil etmesini tavsiye eder. Bunun üzerine Kayseri’ye giden Şeyh İsa orada Akşemseddin’in halifesi İbrahim Tennûri’nin oğlu olan Bayramiyye şeyhi, Şeyh Kasım’dan ders alarak eksikliklerini tamamlar. Artık iyice pişen ve olgunlaşan Şeyh İsa 1476 yılında Simav-Gölcük-Demirci-Gördes-Kayacık-Dağdere-K.Hasköy üzerinden tekrar memleketi Akhisar’a geri döner. Bu dönüşü Akhisar halkı arasında büyük sevinçle karşılanır. Adeta ortalık bayram yerine döner. Şeyh İsa'nın Akhisar'a dönüşü üzerine Garkın (Çağlak Deresi) denilen yerde yaklaşık iki hafta süren bir karşılama töreni yapılmıştır. İşte Şeyh İsa'nın Akhisar'a dönüş sevinci, o gün bugündür yaklaşık 550 yıldır Çağlak Festivali adı altında günümüze kadar kutlana gelmektedir. Türkiye’nin en köklü festivalleri arasında yer alan ve aynı zamanda Unesco’nun Somut Olmayan Kültürel Miras listesinde yer alan Akhisar Çağlak Festivali her yıl mayıs ayının son haftasına doğru 22 Mayıs’ta başlayan bir dizi etkinlikler ile kutlanmaktadır.

Şeyh İsa Efendi Ehl-i sünnet itikadının ve doğru din bilgilerinin yayılması için çok büyük hizmetlerde bulunmuş ve birbirinden kıymetli talebeler yetiştirmiştir. Bir ara Celali isyanları sebebiyle Akhisar’dan ayrılıp Anadolu’nun farklı yerlerinde irşadını sürdüren Şey İsa talebelerine ve sevenlerine muhakkak ilim ve sanat öğrenmelerini tavsiye etmiştir. İlim ve sanat öğrenen başkalarının minneti altına girmez minnetsiz yaşar diye ifade ederek herkesi ilme teşvik etmiştir. Yaşadığı dönemde yetiştirdiği talebelerini insanları irşad etmeleri için çeşitli memleketlere göndermiştir. Hatta öyle ki bazı talebelerini çok farklı bölgelere göndermiştir. Bunlardan birisi de Baba Ahmed Mağribi ismindeki talebesidir. Onu ilimde ve tasavvufta yetiştirdikten sonra Endülüs'e göndermiştir. Çok iyi yetiştirdiği oğlu İlyas Efendi de kendisinden sonra postu yöneten halifesi olmuştur.

Ölümünden sonra oğlu İlyas tarafından derlenen Menakıbnamesinde anlattığı bir olay şöyle gerçekleşmiştir. “Bir gece rüyasında; "Kalk yola çık" diye bir ses duyan Şeyh İsa, bu işaret üzerine kalkıp yanına birkaç dervişi de alarak çarşıya doğru yürür. Çarşıda Çanakkale yoluyla Trakya'ya gitmekte olan bir kervan görürler. Bu kervana katılıp yola çıkarlar. Malkara kasabasına varınca vaktiyle Bursa'da ders aldığı, kendisinden ilim öğrendiği bir hocasının oralı olduğunu hatırlayıp ziyaretine gitmek ister. Arayıp sorar ve evini bulur. Bu hocası bir haftadır hasta yatmakta ve son anlarını yaşamakta idi. Kendisine şöyle vasiyette bulunur: "Vefat edince cenaze yıkanması ve namazın kılınması vazifesini talebem Şeyh İsa yapsın." İçeri girince vefat etmek üzere olan hocası gözlerini açıp; "Evladım İsa nerede kaldın, bir haftadan beri seni bekliyorum" der ve helalleşip ruhunu teslim eder. Şeyh İsa da hocasının vasiyetini yerine getirerek defin işlemlerini yapar.

Ömrünün önemli bir kısmını tasavvufi irşad ve bu irşad için yolculuklar yapıp türlü meşakkatlere katlanan Şeyh İsa Efendi 1531 yılında hicri Zilkade ayının 11’inde perşembe günü zeval vaktinde vefat etmiştir. Oğlu İlyas Çelebi kendi eliyle yıkayıp, vasiyeti üzerine Akhisar’daki evine defnedilmiştir. Vefatından 3 yıl sonra da kabrinin olduğu yere türbe ve cami yapılmıştır. Türbesi, Akhisar’da kendi adıyla anılan Şeyh İsa camii bahçesindedir. Türbesinin bulunduğu mahalleye de Şeyh İsa Mahallesi adı verilmiştir.

Cifir ilminde zirve kabul edilen Şeyh İsa aynı zamanda iyi bir sosyolog ve psikolog olarak kendisini kabul ettirmiş, Bayramiye Tarikatının İsevi kolunun da piri olmuştur. Pek çok kişiye hilafet vermiş olan Şeyh İsa geride herhangi bir eser bırakmamıştır. Ancak Şeyh İsa ile ilgili menkıbeler oğlu İlyas tarafından bir araya getirilmiştir. Bu menakıbname “Akhisarlı Şeyh İsa Menakıbnamesi” olarak Ramazan Muslu ve Sezai Küçük tarafından yayına hazırlanmış ve önce Aşiyan Yayınları arasından daha sonra da sadeleştirilerek, 2010 yılında dönemin Akhisar Belediye başkanı Salih Hızlı tarafından Akhisar Belediyesi Kültür Yayınları olarak basılarak yayın hayatına kazandırılmıştır. Memleketimizin bir değeri olan Şeyh İsa’yı rahmet ve minnetle anıyorum.


 

PARALEL AÇMAZ - 1 PARALEL AÇMAZ - 2 EĞİTİM, ERDEMLİLİK ve BAŞARI EĞİTİLMEMİŞ EĞİTİMLİLER PADİŞAHIN İŞİ NE ? KISSADAN HİSSE! HALEP İZLENIMLERİ MANİSA ve AK PARTİ TARİHTEN İBRET ALMA DÜRÜSTLÜK GÜNDEME DAİR YOLDAN GÜZEL GEÇMEK DİVRİĞİ ULU CAMİİ 1 DİVRİĞİ ULU CAMİİ 2 MEDENİYET İNSANI YETİŞTİREMEMEK YAPBOZA DÖNEN EĞİTİM İSTİFALAR VE SONRASI YERLİ ÜRET, YERLİ TÜKET KÜLTÜR EMPERYALİZMİ MEDENİYETİMİZİ TANIMAK (AHLAT) AHLAK DEJENERASYONU 24 HAZİRAN NE ANLAM GELİYOR? 24 HAZİRAN SEÇİM SONUÇLARINA BAKIŞ! YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 1 YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 2 TANIMAKLA BAŞLAR HERŞEY AİLE KURUMUNA BAKIŞ EĞİTİMDE ÜMİTVAR OLALIM MI? ADAY PROFİLİ NASIL OLMALI! 2019 YEREL SEÇİMLERE DOĞRU! NE KADAR BİZİZ? GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ ve MARDİN GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ 2 Mahalli Seçimlere Doğru 1 Mahalli Seçimlere Doğru-2 Mahalli Seçimlere Doğru-3 YEREL SEÇİMLERİN ARDINDAN KİTAP FUARINDA KAYBOLDUM RAMAZAN BİZE NE DİYOR? SEYYİDET NEFİSE 23 HAZİRAN İSTANBUL SEÇİMİ SABIR, ŞÜKÜR VE FÜTÜVVET AİLEME DOKUNMA KURBAN BİZE NE İFADE EDİYOR? BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI ÜZERİNE TARİH PALU’DUR, PALU TARİHTİR ZOR İŞE TALİP OLMAK ŞEHZADELER'E YAKIŞIR BİR BELEDİYE NİMETLERİN HESABI! MANİSA'YI BEKLEYEN TEHLİKELER DOĞU BATI KÖPRÜSÜ YEŞİL ÇAY PUDRASI TERMİK SANTRALLER ve FİLTRE MEVZUSU KAYYUMLAR YERLİ OTOMOBİL TOGG GÖNLÜNE GİREMEDİĞİNİZ KİŞİNİN KAFASINA GİREMEZSİNİZ! NASIL BİR RUH HALİ ŞEHİRLERİN RUHU OYUNCAK MÜZESİ SAĞLIK MESELESİ HABİB BABA VE İBRETLİK HİKAYESİ GÖNÜLLER YAPMAYA GELDİM SABIR VE TEVEKKÜL İNSANA KENDİ İHTİYAÇLARININ BİLGİSİ VERİLMEMİŞTİR ALLAH’IN SENİ BİLMESİ YETER BİR AKÇEYE SATIN ALINAN KÖŞK MÜSLÜMANLAR KARDEŞTİR SEFERTASI İNSAN KENDİSİNDE OLMAYANI BAŞKASINA VEREMEZ DİLİMİZİN HALİ SESSİZ GEÇEN RAMAZAN FUDAYL BİN IYAD’DAN HARUN REŞİT’E NASİHAT İMAM HATİPLİ YILLARDAN BİR HATIRA ( 12/A SINIFI) DONDURMANIN BAŞKENTİ “KAHRAMANMARAŞ” BİR AVUÇ KÖMÜR İÇİN BİR ÖMÜR VERENLER ŞUHUT KAYMAKAMI VE KEŞKEK EVİ ŞİFA KAYNAĞI BAL İNANÇ TURİZMİNDE HANGİ NOKTADAYIZ? SAKLI TERMAL CENNET SİMAV VE ÇİTGÖL ÖNDER 17. KURULTAY İZLENİMLERİ BEDAVA ELEKTRİK SİSTEMİ (ZBS) BEREKETİN SİMGESİ KENEVİR ( KENDİR ) BİNBİR MUCİZE KENEVİR CANDAN GÜZEL İNSAN ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLERİ’NİN IZDIRABI DEĞERLERİMİZE SAHİP ÇIKABİLDİK Mİ ? YEREL BİR TAD TARHANA CİPS YAVUZ SULTAN SELİM VE MANİSA VAKFI ÖNCE FİİLİ DUA BİR TOHUM HİKÂYESİ FIRAT NEHRİ VE KÖMÜRHAN KÖPRÜSÜ ARILARIN DÜNYASI MUSTAFA HAYRİ ÖĞÜT EFENDİ KÜLTÜR DÜNYASINDA NEREDEYİZ? SAVUNAN ADAM PROF. DR. NECMEDDİN ERBAKAN FACİAYA DÖNÜŞEN EĞİTİM EKMEK TİMSAHIN AĞZINDA RANT EKONOMİSİ ADALET VE ÖZGÜRLÜK TAHNÎK NEDİR? MEDENİYETLE DÜNYAYA DAMGA VURMAK YARATILIŞ GAYEMİZ YÜREKLERİ TİTRETEN BİR İMAN HİKÂYESİ MİNERAL DEPOSU KAKTÜS MGV DEN AGD YE MİLLİ VE MANEVİ GENÇLİK BİR GEZİNİN ARDINDAN ULUDAĞ ETEKLERİNE YOLCULUK ORGANİK TABİİ GÜBRE SENİ ÖLDÜRMEYE GELEN SENDE DİRİLSİN YURT MESELESİ İŞSİZLİK Mİ? İŞ BEĞENMEMEZLİK Mİ? İNÂBE TARİHE SIĞMAYAN YİĞİT “KOCA SEYİT ONBAŞI” MAL VE EVLADIN FAYDA ETMEYECEĞİ GÜN ABDÜLFETTAH BAĞDADİ EL-AKRİ HAZRETLERİ DOĞRULUK NUSRETİYE CAMİİ VE MUHAMMED EMİN KUYUCU HOCA BUĞDAY ÇİMİ MERMALATI “UĞUT” BİR SEVDA SIFIR ATIK “ÇEÇO” İLGİNÇ HİKÂYESİYLE KILIÇ ALİ PAŞA CAMİİ GÖNÜL ERBABI OLMAK ALTIN SARISI BİR BAHARAT “SAFRAN” ATEŞBAZ-I VELİ ŞEMSETTİN YUSUF TÖRE, YAŞ ALMA VE TECRÜBE GÖNÜLLER YAPMAYA GELEN BAŞKANDAN YUNUS EMRE’YE ANLAMLI PROJE SANAT, EDEBİYAT VE KİTAP SEYYİD KURTŞEYH DEDE VE DEVREKÂNİ ZAFERLER İLE GEÇEN AY “AĞUSTOS” SOFRALARIMIZIN VAZGEÇİLMEZ BAHARATI “ZENCEFİL” ŞEHİRLER ÖLÜRKEN MEDENİYETLER DE YOK OLUYOR! SERMAYESİ ERİYEN ADAM İNSANLIK TARİHİ VE MEDENİYETLERİN DOĞUŞUNA İMKÂN SUNAN MEYVE İNCİR NÜKTEDAN BİLGE İNSAN NASREDDİN HOCA KAZDAĞLARI ETEĞİNDE BİR EKO TURİZM DURAĞI SOMA VE EMİR HIZIR BEY CAMİİ AKDENİZ MUTFAĞININ ŞİFA DOLU SEBZESİ ENGİNAR BAYRAK ŞAİRİ ARİF NİHAT ASYA DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU MUĞLA’NIN MANEVİ GÜNEŞİ “ŞÂHİDΔ HAZRETLERİ CÖMERTLİĞİN EN ÜST DERECESİ ÎSAR SİVİL HAVACILIĞIN MİMARI TEYYARECİ VECİHİ HÜRKUŞ DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ DEVRİNİN YAŞAYAN KÜTÜPHANESİ MÜTEFEKKİR CEMİL MERİÇ MUTLU OLMAK İÇİN ÇÖP KAMYONU TEORİSİNİ UYGULAYALIM YAZARLIK, OYUNCULUK SERÜVENİ SONRASI GELEN VEKİLLİK DARPHANE, MANGIR VE KAYME SEYDİŞEHİR’İN MANEVİ MİMARI FAKİRLERİN EFENDİSİ SEYYİD HARUN VELİ RIZIK MESELESİ TAŞ KÖMÜRÜ VE UZUN MEHMET ŞANLIURFA TAŞ EVLERİ VE NAHRİN HOTEL & ART TÜRKİYE’NİN TARIMA DAİR SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ KORUYUCU AİLELER VE MANİSA KORUYUCU AİLELER DERNEĞİ VARDIR BUNDA DA BİR HAYIR ÖLÜMSÜZLÜK AĞACI PORSUK AĞACI BEREKETLİ TOPRAKLARIN MAYALADIĞI ELMALI’NIN GURURU İBRAHİM BEDRETTİN ELMALI BİR ADALET HİKÂYESİ GAYBI ANCAK ALLAH BİLİR ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ HİCİV USTASI BİR DEVLET ADAMI ŞAİR EŞREF MEDENİYETİN YAPISI KİTAPLAR VE DERİK KİTAP FUARI ŞAİR YAZAR SİYASET VE DEVLET ADAMI SÜLEYMAN ARİF EMRE İKİ İSTİKLAL MADALYALI MİLLİ KAHRAMAN MANİSALI ALİ BEY İMANIMIZIN DERECESİ NE BOYUTTA AKHİSARLI ŞEYH İSA VE ÇAĞLAK FESTİVALİ BİLGİ TOHUMU EKEN BAHÇIVAN ÖĞRETMEN BEYAZ ALTIN PAMUK HAYATA KİRLİ BİR CAMDAN BAKMA “ÖNYARGI” KOCA YUSUF’UN KİSPET GİYME TÖRENİ ARAYANLARIN HİKMET YOLCULUĞU