Önder GÜZELARSLAN
28.11.2022 / 15:59

Nasreddin Hoca denilince bir çoğumuz için komedyan bir insan tipi akla geliyor. Fıkralarını anlattığımızda veya dinlediğimizde hep güldüğümüz Nasreddin Hoca aslında bir nüktedan da çok bilge kişiliğe hâkim insanları düşündüren düşünürken eğlendiren bir insan.

Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında en önemli değerlerimizden biri olan Nasreddin Hoca, zengin kültürümüzün bir parçasıdır. Neredeyse 800 yıldır anlatıla gelen İbretli ve hikmetli fıkralarıyla düne olduğu gibi bugüne de ışık tutmaya devam etmektedir. Eskişehir’in Sivrihisar ilçesine bağlı Hortu Köyü’nde 1208 yılında dünyaya gelen Nasreddin Hoca, temel eğitimini almasının ardından Sivrihisar’da bir medrese eğitimi almıştır. Babasının ölmesi üzerine tekrar köyüne dönmüş ve burada bir süre imamlık görevi ifa etmiştir. Bir dönem sonra ise Konya’nın Akşehir ilçesine göç etmiş ve hayatını burada devam ettirmiştir. Akşehir’de Yesevilik, Rufailik ve Mevlevilik yollarında dervişlik yapmış bir Anadolu Ereni oarak nüktedan bilge bir kişilik olarak karşımıza çıkmıştır. Tıpkı Hazreti Mevlâna, Hacı Bektaş Veli, Pir Sultan Abdal ve diğer Horasan Erenleri gibi Anadolu’nun hem Türkleşmesi hem de İslamlaşması için çalışmış özellikle de nükte alanında bu vazifeyi en güzel şekilde ifa etmeye gayret göstermiştir.

Anadolu Selçuklu döneminde yaşayan Nasreddin Hoca genel olarak hazır cevaplı ve mizah anlayışına haiz bir bilge kişiliğe sahip efsanevi bir şahsiyettir. Nüktedan yapısıyla Türk dilinin gelişmesinde çok büyük katkısı olmuştur. Dilimize yaptığı katkı onu bugünlere kadar taşımıştır. İnsanları düşünmeye sevk etmek için nükteli anlatımı mizahın farklı bir boyutuna dikkat çekmiş ve bugüne kadar çok sayıda kişinin hayatında, çocukluğunda etkisi olan bir karakter olmuştur. Nasreddin Hoca’nın karakteri ile bugünlere kadar milyonlarca çocuk büyümüştür.

Yukarıda da değindiğim gibi Nasreddin Hoca fıkralarıyla bir taraftan güldürmüş bir taraftan da düşündürücü öğütler vermeye çalışmıştır. Birçok fıkrası olan Nasreddin   Nasreddin Hoca’nın birkaç fıkrası ile bizi nasıl düşünmeye sevk ettiğini anlamaya çalışalım.

Nasreddin Hoca bir gün evinin damında biriken diz boyu karları sabah namazı sonrası kürümeye başlamış. Bir ara dengesini kaybederek damdan düşüp bayılmış.

Komşuları koşuşmuşlar.

Birisi: "Çabuk bir doktor çağıralım. "

Diğeri: "Aman bir kırıkçı bulalım. "

Öbürü: "Sırtlanıp doktora götürelim” derken, kargaşada ayılan Hoca, acıyan belini tutarak;

-"Bırakın tartışmayı. Bana daha önce damdan düşmüş birini bulun. Damdan düşenin halini damdan düşen anlar.” demiş.

Burada bizlere çok güzel öğütte bulunuyor. Bir sorun yaşadıysak, bir problem ile karşı karşıya isek bizim yaşadıklarımızı yaşayan biri karşımızda olmadığı sürece bizi anlayan çıkmaz. Herkes konuya dair bir şeyler söyler ama asıl meselenin çözümü noktasında kimse doğru bir yol gösteremez. Doğru bir yol gösteremedikleri gibi derdini doğru şekilde anlamaları da mümkün değildir. Nasreddin Hoca bana daha önce damdan düşen birini getirin ki benim yaşadığım haleti ruhiyeyi anlayabilsin diyerek bugün de hayatın içinde yaşadıklarımızın aynısını yaşayan insanlar birbirini daha iyi anlayabilmektedir. Bugün tecrübe diye ifade etmeye çalıştığımız bu durum başkalarına daha doğru yolu göstermekte önem arz etmektedir.

Nasrettin Hoca'nın fıkraları arasında en çok güldüren hikâyelerden birisi olan ve hala dillerde dolaşan Göle Maya Çalmak fıkrası var ki, anlatıldığında çoluk çocuk, yetişkin herkesi güldürmeye devam etmektedir. Nasreddin Hoca'nın meşhur Göle Maya Çalmak fıkrası şöyle;

Günlerden bir gün Nasrettin Hoca eline yoğurt mayası bakracını alıp göle doğru yola koyulmuş.

Gölün etrafında piknik yapan köylüler Hoca'ya dikkat kesilmişler.

Hoca Nasrettin başlamış yoğurt mayasını göle kaşık, kaşık çalmaya:

Köyüler şaşkınlıkla izlerken, içlerinden biri Hoca'nın yanına varmış.

– Hayırdır Hocam? Ne yapıyorsun böyle? diye sormuş.

– Göle yoğurt mayası çalıyorum, demiş.

– İlahi, hocam, hiç göle maya çalmakla göl maya tutar mı?

– Hoca Nasrettin O nüktedan cevaplarından birini daha vermiş;

– Ya tutarsa…

Aslında gölün maya tutmayacağını Nasreddin Hoca da bilmektedir. Burada bizlere şu mesajı vermeye çalışıyor. Yaptığımız işlerde karşılaşacağımız sıkıntılar karşısında 'umutsuzluğa düşmememiz.' İşi asla bırakmayıp inatla mücadele etmemiz ve bu mücadelemiz sonucunda mutlaka muvaffak olacağımızı vurgulamaya çalışıyor. Verdiğimiz bu iki örnek fıkrada olduğu gibi aslında güldüren değil, düşündüren ve bilgeliğini ortaya koyan bir insan Nasreddin Hoca.

Nasreddin Hoca’nın 1284 yılında Akşehir’de vefat ettiği bilinmektedir. Kabri ve türbesi Konya’nın Akşehir ilçesinde yer almaktadır. Nasreddin Hocanın kendisine ait olan yazılı kültürün bilinen en eski olan anlatısına 1480 senesinde telif edilmiş olan Saltukname isimli eser bulunmaktadır. Ünü sınırlarımızı aşmış bir değerimizdir.

 

PARALEL AÇMAZ - 1 PARALEL AÇMAZ - 2 EĞİTİM, ERDEMLİLİK ve BAŞARI EĞİTİLMEMİŞ EĞİTİMLİLER PADİŞAHIN İŞİ NE ? KISSADAN HİSSE! HALEP İZLENIMLERİ MANİSA ve AK PARTİ TARİHTEN İBRET ALMA DÜRÜSTLÜK GÜNDEME DAİR YOLDAN GÜZEL GEÇMEK DİVRİĞİ ULU CAMİİ 1 DİVRİĞİ ULU CAMİİ 2 MEDENİYET İNSANI YETİŞTİREMEMEK YAPBOZA DÖNEN EĞİTİM İSTİFALAR VE SONRASI YERLİ ÜRET, YERLİ TÜKET KÜLTÜR EMPERYALİZMİ MEDENİYETİMİZİ TANIMAK (AHLAT) AHLAK DEJENERASYONU 24 HAZİRAN NE ANLAM GELİYOR? 24 HAZİRAN SEÇİM SONUÇLARINA BAKIŞ! YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 1 YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 2 TANIMAKLA BAŞLAR HERŞEY AİLE KURUMUNA BAKIŞ EĞİTİMDE ÜMİTVAR OLALIM MI? ADAY PROFİLİ NASIL OLMALI! 2019 YEREL SEÇİMLERE DOĞRU! NE KADAR BİZİZ? GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ ve MARDİN GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ 2 Mahalli Seçimlere Doğru 1 Mahalli Seçimlere Doğru-2 Mahalli Seçimlere Doğru-3 YEREL SEÇİMLERİN ARDINDAN KİTAP FUARINDA KAYBOLDUM RAMAZAN BİZE NE DİYOR? SEYYİDET NEFİSE 23 HAZİRAN İSTANBUL SEÇİMİ SABIR, ŞÜKÜR VE FÜTÜVVET AİLEME DOKUNMA KURBAN BİZE NE İFADE EDİYOR? BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI ÜZERİNE TARİH PALU’DUR, PALU TARİHTİR ZOR İŞE TALİP OLMAK ŞEHZADELER'E YAKIŞIR BİR BELEDİYE NİMETLERİN HESABI! MANİSA'YI BEKLEYEN TEHLİKELER DOĞU BATI KÖPRÜSÜ YEŞİL ÇAY PUDRASI TERMİK SANTRALLER ve FİLTRE MEVZUSU KAYYUMLAR YERLİ OTOMOBİL TOGG GÖNLÜNE GİREMEDİĞİNİZ KİŞİNİN KAFASINA GİREMEZSİNİZ! NASIL BİR RUH HALİ ŞEHİRLERİN RUHU OYUNCAK MÜZESİ SAĞLIK MESELESİ HABİB BABA VE İBRETLİK HİKAYESİ GÖNÜLLER YAPMAYA GELDİM SABIR VE TEVEKKÜL İNSANA KENDİ İHTİYAÇLARININ BİLGİSİ VERİLMEMİŞTİR ALLAH’IN SENİ BİLMESİ YETER BİR AKÇEYE SATIN ALINAN KÖŞK MÜSLÜMANLAR KARDEŞTİR SEFERTASI İNSAN KENDİSİNDE OLMAYANI BAŞKASINA VEREMEZ DİLİMİZİN HALİ SESSİZ GEÇEN RAMAZAN FUDAYL BİN IYAD’DAN HARUN REŞİT’E NASİHAT İMAM HATİPLİ YILLARDAN BİR HATIRA ( 12/A SINIFI) DONDURMANIN BAŞKENTİ “KAHRAMANMARAŞ” BİR AVUÇ KÖMÜR İÇİN BİR ÖMÜR VERENLER ŞUHUT KAYMAKAMI VE KEŞKEK EVİ ŞİFA KAYNAĞI BAL İNANÇ TURİZMİNDE HANGİ NOKTADAYIZ? SAKLI TERMAL CENNET SİMAV VE ÇİTGÖL ÖNDER 17. KURULTAY İZLENİMLERİ BEDAVA ELEKTRİK SİSTEMİ (ZBS) BEREKETİN SİMGESİ KENEVİR ( KENDİR ) BİNBİR MUCİZE KENEVİR CANDAN GÜZEL İNSAN ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLERİ’NİN IZDIRABI DEĞERLERİMİZE SAHİP ÇIKABİLDİK Mİ ? YEREL BİR TAD TARHANA CİPS YAVUZ SULTAN SELİM VE MANİSA VAKFI ÖNCE FİİLİ DUA BİR TOHUM HİKÂYESİ FIRAT NEHRİ VE KÖMÜRHAN KÖPRÜSÜ ARILARIN DÜNYASI MUSTAFA HAYRİ ÖĞÜT EFENDİ KÜLTÜR DÜNYASINDA NEREDEYİZ? SAVUNAN ADAM PROF. DR. NECMEDDİN ERBAKAN FACİAYA DÖNÜŞEN EĞİTİM EKMEK TİMSAHIN AĞZINDA RANT EKONOMİSİ ADALET VE ÖZGÜRLÜK TAHNÎK NEDİR? MEDENİYETLE DÜNYAYA DAMGA VURMAK YARATILIŞ GAYEMİZ YÜREKLERİ TİTRETEN BİR İMAN HİKÂYESİ MİNERAL DEPOSU KAKTÜS MGV DEN AGD YE MİLLİ VE MANEVİ GENÇLİK BİR GEZİNİN ARDINDAN ULUDAĞ ETEKLERİNE YOLCULUK ORGANİK TABİİ GÜBRE SENİ ÖLDÜRMEYE GELEN SENDE DİRİLSİN YURT MESELESİ İŞSİZLİK Mİ? İŞ BEĞENMEMEZLİK Mİ? İNÂBE TARİHE SIĞMAYAN YİĞİT “KOCA SEYİT ONBAŞI” MAL VE EVLADIN FAYDA ETMEYECEĞİ GÜN ABDÜLFETTAH BAĞDADİ EL-AKRİ HAZRETLERİ DOĞRULUK NUSRETİYE CAMİİ VE MUHAMMED EMİN KUYUCU HOCA BUĞDAY ÇİMİ MERMALATI “UĞUT” BİR SEVDA SIFIR ATIK “ÇEÇO” İLGİNÇ HİKÂYESİYLE KILIÇ ALİ PAŞA CAMİİ GÖNÜL ERBABI OLMAK ALTIN SARISI BİR BAHARAT “SAFRAN” ATEŞBAZ-I VELİ ŞEMSETTİN YUSUF TÖRE, YAŞ ALMA VE TECRÜBE GÖNÜLLER YAPMAYA GELEN BAŞKANDAN YUNUS EMRE’YE ANLAMLI PROJE SANAT, EDEBİYAT VE KİTAP SEYYİD KURTŞEYH DEDE VE DEVREKÂNİ ZAFERLER İLE GEÇEN AY “AĞUSTOS” SOFRALARIMIZIN VAZGEÇİLMEZ BAHARATI “ZENCEFİL” ŞEHİRLER ÖLÜRKEN MEDENİYETLER DE YOK OLUYOR! SERMAYESİ ERİYEN ADAM İNSANLIK TARİHİ VE MEDENİYETLERİN DOĞUŞUNA İMKÂN SUNAN MEYVE İNCİR NÜKTEDAN BİLGE İNSAN NASREDDİN HOCA KAZDAĞLARI ETEĞİNDE BİR EKO TURİZM DURAĞI SOMA VE EMİR HIZIR BEY CAMİİ AKDENİZ MUTFAĞININ ŞİFA DOLU SEBZESİ ENGİNAR BAYRAK ŞAİRİ ARİF NİHAT ASYA DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU MUĞLA’NIN MANEVİ GÜNEŞİ “ŞÂHİDΔ HAZRETLERİ CÖMERTLİĞİN EN ÜST DERECESİ ÎSAR SİVİL HAVACILIĞIN MİMARI TEYYARECİ VECİHİ HÜRKUŞ DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ DEVRİNİN YAŞAYAN KÜTÜPHANESİ MÜTEFEKKİR CEMİL MERİÇ MUTLU OLMAK İÇİN ÇÖP KAMYONU TEORİSİNİ UYGULAYALIM YAZARLIK, OYUNCULUK SERÜVENİ SONRASI GELEN VEKİLLİK DARPHANE, MANGIR VE KAYME SEYDİŞEHİR’İN MANEVİ MİMARI FAKİRLERİN EFENDİSİ SEYYİD HARUN VELİ RIZIK MESELESİ TAŞ KÖMÜRÜ VE UZUN MEHMET ŞANLIURFA TAŞ EVLERİ VE NAHRİN HOTEL & ART TÜRKİYE’NİN TARIMA DAİR SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ KORUYUCU AİLELER VE MANİSA KORUYUCU AİLELER DERNEĞİ VARDIR BUNDA DA BİR HAYIR ÖLÜMSÜZLÜK AĞACI PORSUK AĞACI BEREKETLİ TOPRAKLARIN MAYALADIĞI ELMALI’NIN GURURU İBRAHİM BEDRETTİN ELMALI BİR ADALET HİKÂYESİ GAYBI ANCAK ALLAH BİLİR ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ HİCİV USTASI BİR DEVLET ADAMI ŞAİR EŞREF MEDENİYETİN YAPISI KİTAPLAR VE DERİK KİTAP FUARI ŞAİR YAZAR SİYASET VE DEVLET ADAMI SÜLEYMAN ARİF EMRE İKİ İSTİKLAL MADALYALI MİLLİ KAHRAMAN MANİSALI ALİ BEY İMANIMIZIN DERECESİ NE BOYUTTA AKHİSARLI ŞEYH İSA VE ÇAĞLAK FESTİVALİ BİLGİ TOHUMU EKEN BAHÇIVAN ÖĞRETMEN BEYAZ ALTIN PAMUK HAYATA KİRLİ BİR CAMDAN BAKMA “ÖNYARGI” KOCA YUSUF’UN KİSPET GİYME TÖRENİ ARAYANLARIN HİKMET YOLCULUĞU