Önder GÜZELARSLAN
13.08.2022 / 17:25

Ülkemizin her köşesi tarih, kültür ve medeniyet barındırmakta. Tarihte önemli bir yeri olan Kastamonu ilimizin Devrekâni ilçesinde bunlardan birisi. Geçtiğimiz haftalarda aslen Devrekânili olan Yüksel Bakır kardeşim ile bu ilçemize yaptığım ziyarette birbirinden ilginç ve bir o kadar önemli bilgiler öğrenme imkânı buldum. Gezip gördüklerim ve öğrendiğim bu önemli tarihi bilgileri sizlerle paylaşmak adına bu yazıyı kaleme almış bulunmaktayım. Devrekâni’yi yine Devrekânili Seyyid Kurtşeyh Dede’nin soyundan gelen kıymetli bir dost Fikret Özkan’ın mihmandarlığında gezip dolaşmam bana ayrı bir değer kattı. Onun rehberliği eşliğinde öğrendiğim bilgiler benim için çok kıymete haiz bilgiler oldu. Küçük ama şirin bu Anadolu şehrini özümseyerek tanımanızı isterim.

Devrekâni ilçesi ve civarı yazılı tarih dönemi ve daha önceki çağlarda devamlı meskûn bir yerleşim yeridir. Bölgede yapılan kazı çalışmalarında Taktak ve Malak köyleri çevresinde bulunan el baltaları ve diğer buluntular, Kastamonu ve Devrekâni de ilk Devrekâni yerleşmenin Alt Paleolitik Döneme dayandığını göstermektedir. 1994-1997 yıllarında ilçenin Kınık Köyünde yapılan kazı ve araştırma çalışmaları bölgede M.Ö. 3000 yıllarında yerleşmelerin olduğu tespit edilmiştir. Bu kazı çalışmalarında özellikle Hititler Dönemine ait zengin bulgular elde edilmiştir. Devrekâni isminin İsfendiyaroğulları zamanında bu yörenin geçici olarak konaklama amacı ile HAN olarak kullanılmasından ve “Devlethanı” olarak isimlendirmesinden ortaya çıktığı rivayet olunmaktadır. Devlethanı ismi zaman içinde halk dilinde “Devrekâni” ye dönüşmüştür.

Çok eski bir yerleşim yeri olan Devrekâni, sinesinde barındırdığı tarihi ve kültürel eserleriyle müstesna bir yere sahiptir. Bu tarihi dokunun içinde önemli bir yer tutanlardan birisi de Seyyid Kurtşeyh Dede’nin kabri.

Devrekâni için oldukça önemli olan Seyyid Kurtşeyh Dede, en son bulunan arşiv kayıtlarına göre Kastamonu fatihi Atabeygazi ismiyle meşhur Beylerbeyi Hüsameddin Çoban Bey ile birlikte Kastamonu'nun manevi fatihlerinden biri olarak bölgeye gelmiş ve Kastamonu ili Devrekâni ilçesinde Kurtşeyh Zaviyesi'ni kurmuştur. Devrekâni Anadolu beylikleri Çobanoğulları ve Candaroğulları döneminde önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Candaroğulları Beyliği'nin Yazlık Sarayı da Devrekâni Çayırcık Mahallesi'nde yer almaktadır. Candaroğlu İsfendiyar Bey oğlu İbrahim Bey'in kızı, Candaroğlu İsmail Bey'in kız kardeşi, II. Murad Han'ın Zevcesi ve Fatih Sultan Mehmed Han'ın annesi Hatice Alime Huma Hatun bu Saray dan gelin gitmiştir. Bu bilgi Osmanlı Sicilleri ile sabittir. Seyyid Kurtşeyh Dede de Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması için Anadolu’ya ilk gelenler arasındadır. Kastamonu’ya ilk yerleşen Alp Erenlerden biri olan Seyyid Kurtşeyh Dede’nin soyu baba tarafından Hz. Hüseyin (r.a.)'a dayanmaktadır. Seyyid Kurtşeyh Dede tarafından kurulmuş olan tekkede kendisinden sonra oğlu veya torunu Seyyid Abdülvehhab Efendi, sonra oğlu Veli Dede, ondan sonra da oğlu Ahmet Dede meşihat makamında bulunmuştur.

II. Beyazıt döneminde tekkenin açık ve Kurtşeyh evladından Ahmet Efendi’nin şeyhlik makamında bulunduğu, fakir, fukara ve yolculara burada yemek ikram edildiği kayıtlarda geçmektedir. Şeyh Ahmed Dede’nin zamanında Kastamonu'da maruf ve meşhur 21 zatın şehadeti, Nakibül Eşraf Kaymakamının onayı ile Seyyid ve Şeyh oldukları aynı zamanda Seyyid Kurtşeyh' in evladı oldukları tasdik edilmiştir. Seyyid Kurtşeyh Dede'nin mezar taşında kimliğinin yanında Kayı “IYI” tamgası bulunmaktadır. Bu da soyunun bir tarafının da Oğuz Kağan'a dayandığını göstermektedir. Zaviyenin resmi nüfusa kayıtlı en son şeyhleri sırasıyla Seyyid Halil Efendi, oğlu Seyyid Satı Efendi, oğlu Seyyid Molla Mehmed Efendi'dir. Zaviyeler kapatıldıktan sonra Ahmed Kureyşi olarak bilinen Ahmet Tekkeşinoğlu, idarenin tavsiyesi üzerine soy adını Özkan olarak değiştirmiş olup, 1987 yılında vefat etmiş, onun oğlu Mehmet Zeki Özkan ve Metin Özkan'ın vefatı üzerine Metin Özkan'ın çocukları ve Mehmet Zeki Özkan'ın oğlu Seyyid Fikret Özkan henüz hayattadır.

Seyyid Kurtşeyh Dede Çobanoğulları tarafından kendisine bağışlanan arazileri vakıf haline getirmiş ve Anadolu'ya gelen Türkleri buralara iskân ettirmiştir. Devrekâni’nin en büyük mahallesi neredeyse ilçenin yarısı olan Kurtşeyh Mahallesi’dir. Kurtşeyh Dedenin Zaviyesi'nin önünde bulunan dibek taşına benzer içi oyuk taşın da ilginç bir hikayesi bulunmaktadır. Rivayetlere göre oyuk taşa 2 km kadar uzakta bulunan Balabanlar Köyü'nden tahta oluklar ile süt akıtıldığı ve bu sütü her sabah buraya gelen kurtların içtiği anlatılmaktadır. Kurtlar buradan süt içtikten sonra bölge de yaşayan bütün canlıları diğer hayvanların tehlikesine karşı korumaya çalışmakta imişler. Zamanla bu oluğa süt getirilmesi imkânı ortadan kalmasından sonra ise son yıllara kadar her yıl Hıdırellez gecesi kurtların gelip bu olduktan su içtikleri ve Kurtşeyh Dede'nin kabrinin etrafında dolaşıp kimsenin malına ve canına zarar vermeksizin gittikleri birçok şahidin şehadeti ile bilinmektedir.

Devrekâni ilçesinde gezilip görülecek yerler arasında Akdoğan Şelalesi, Yaralıgöz Mesire alanı, Belovacık Balıklı Göl Beyler Barajı, Alçılar köyünde yer alan “Sisli ve Gizemli Mağara” olarak bilinen adını tabii yapısından almış, barındırdığı sarkıt ve dikitlerle ziyaretçilerine görsel şölen sunan Alçılar Mağarası ve Hatice Hüma Alime Sultan’ın gelin olarak gittiği saray ve çevresinde bulunan hamam yer almaktadır.

Devrekâni’nin kültürel ve tarihi atmosferini soluduktan sonra burada yöreye özgü yemeklerinden yememek olmaz. Yörenin en önde gelen yemeği elbette banduma. Bununla birlikte cırık (sıkma), etli ekmek, düğün böreği ve haluşka gelmektedir.

Candan insanları ile, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynayan Devrekâni tarihe şahitlik eden bir yer. Bugün özellikle pancar ekimi, sarımsak ekimi gibi önemli tarım ürünleriyle ülke ekonomisine katkı sunmakla birlikte kendi çapında sanayi gelişimiyle de kalkınmasını sürdürmektedir. Sıcaklığı ile bizleri kuşatan Anadolu insanlarını bağrında barındıran bu şirin ilçeyi ve Kastamonu’yu mutlaka görmelisiniz.

PARALEL AÇMAZ - 1 PARALEL AÇMAZ - 2 EĞİTİM, ERDEMLİLİK ve BAŞARI EĞİTİLMEMİŞ EĞİTİMLİLER PADİŞAHIN İŞİ NE ? KISSADAN HİSSE! HALEP İZLENIMLERİ MANİSA ve AK PARTİ TARİHTEN İBRET ALMA DÜRÜSTLÜK GÜNDEME DAİR YOLDAN GÜZEL GEÇMEK DİVRİĞİ ULU CAMİİ 1 DİVRİĞİ ULU CAMİİ 2 MEDENİYET İNSANI YETİŞTİREMEMEK YAPBOZA DÖNEN EĞİTİM İSTİFALAR VE SONRASI YERLİ ÜRET, YERLİ TÜKET KÜLTÜR EMPERYALİZMİ MEDENİYETİMİZİ TANIMAK (AHLAT) AHLAK DEJENERASYONU 24 HAZİRAN NE ANLAM GELİYOR? 24 HAZİRAN SEÇİM SONUÇLARINA BAKIŞ! YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 1 YENİ DÖNEMDEN BEKLENTİLER - 2 TANIMAKLA BAŞLAR HERŞEY AİLE KURUMUNA BAKIŞ EĞİTİMDE ÜMİTVAR OLALIM MI? ADAY PROFİLİ NASIL OLMALI! 2019 YEREL SEÇİMLERE DOĞRU! NE KADAR BİZİZ? GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ ve MARDİN GÜNEYDOĞU İZLENİMLERİ 2 Mahalli Seçimlere Doğru 1 Mahalli Seçimlere Doğru-2 Mahalli Seçimlere Doğru-3 YEREL SEÇİMLERİN ARDINDAN KİTAP FUARINDA KAYBOLDUM RAMAZAN BİZE NE DİYOR? SEYYİDET NEFİSE 23 HAZİRAN İSTANBUL SEÇİMİ SABIR, ŞÜKÜR VE FÜTÜVVET AİLEME DOKUNMA KURBAN BİZE NE İFADE EDİYOR? BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI ÜZERİNE TARİH PALU’DUR, PALU TARİHTİR ZOR İŞE TALİP OLMAK ŞEHZADELER'E YAKIŞIR BİR BELEDİYE NİMETLERİN HESABI! MANİSA'YI BEKLEYEN TEHLİKELER DOĞU BATI KÖPRÜSÜ YEŞİL ÇAY PUDRASI TERMİK SANTRALLER ve FİLTRE MEVZUSU KAYYUMLAR YERLİ OTOMOBİL TOGG GÖNLÜNE GİREMEDİĞİNİZ KİŞİNİN KAFASINA GİREMEZSİNİZ! NASIL BİR RUH HALİ ŞEHİRLERİN RUHU OYUNCAK MÜZESİ SAĞLIK MESELESİ HABİB BABA VE İBRETLİK HİKAYESİ GÖNÜLLER YAPMAYA GELDİM SABIR VE TEVEKKÜL İNSANA KENDİ İHTİYAÇLARININ BİLGİSİ VERİLMEMİŞTİR ALLAH’IN SENİ BİLMESİ YETER BİR AKÇEYE SATIN ALINAN KÖŞK MÜSLÜMANLAR KARDEŞTİR SEFERTASI İNSAN KENDİSİNDE OLMAYANI BAŞKASINA VEREMEZ DİLİMİZİN HALİ SESSİZ GEÇEN RAMAZAN FUDAYL BİN IYAD’DAN HARUN REŞİT’E NASİHAT İMAM HATİPLİ YILLARDAN BİR HATIRA ( 12/A SINIFI) DONDURMANIN BAŞKENTİ “KAHRAMANMARAŞ” BİR AVUÇ KÖMÜR İÇİN BİR ÖMÜR VERENLER ŞUHUT KAYMAKAMI VE KEŞKEK EVİ ŞİFA KAYNAĞI BAL İNANÇ TURİZMİNDE HANGİ NOKTADAYIZ? SAKLI TERMAL CENNET SİMAV VE ÇİTGÖL ÖNDER 17. KURULTAY İZLENİMLERİ BEDAVA ELEKTRİK SİSTEMİ (ZBS) BEREKETİN SİMGESİ KENEVİR ( KENDİR ) BİNBİR MUCİZE KENEVİR CANDAN GÜZEL İNSAN ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLERİ’NİN IZDIRABI DEĞERLERİMİZE SAHİP ÇIKABİLDİK Mİ ? YEREL BİR TAD TARHANA CİPS YAVUZ SULTAN SELİM VE MANİSA VAKFI ÖNCE FİİLİ DUA BİR TOHUM HİKÂYESİ FIRAT NEHRİ VE KÖMÜRHAN KÖPRÜSÜ ARILARIN DÜNYASI MUSTAFA HAYRİ ÖĞÜT EFENDİ KÜLTÜR DÜNYASINDA NEREDEYİZ? SAVUNAN ADAM PROF. DR. NECMEDDİN ERBAKAN FACİAYA DÖNÜŞEN EĞİTİM EKMEK TİMSAHIN AĞZINDA RANT EKONOMİSİ ADALET VE ÖZGÜRLÜK TAHNÎK NEDİR? MEDENİYETLE DÜNYAYA DAMGA VURMAK YARATILIŞ GAYEMİZ YÜREKLERİ TİTRETEN BİR İMAN HİKÂYESİ MİNERAL DEPOSU KAKTÜS MGV DEN AGD YE MİLLİ VE MANEVİ GENÇLİK BİR GEZİNİN ARDINDAN ULUDAĞ ETEKLERİNE YOLCULUK ORGANİK TABİİ GÜBRE SENİ ÖLDÜRMEYE GELEN SENDE DİRİLSİN YURT MESELESİ İŞSİZLİK Mİ? İŞ BEĞENMEMEZLİK Mİ? İNÂBE TARİHE SIĞMAYAN YİĞİT “KOCA SEYİT ONBAŞI” MAL VE EVLADIN FAYDA ETMEYECEĞİ GÜN ABDÜLFETTAH BAĞDADİ EL-AKRİ HAZRETLERİ DOĞRULUK NUSRETİYE CAMİİ VE MUHAMMED EMİN KUYUCU HOCA BUĞDAY ÇİMİ MERMALATI “UĞUT” BİR SEVDA SIFIR ATIK “ÇEÇO” İLGİNÇ HİKÂYESİYLE KILIÇ ALİ PAŞA CAMİİ GÖNÜL ERBABI OLMAK ALTIN SARISI BİR BAHARAT “SAFRAN” ATEŞBAZ-I VELİ ŞEMSETTİN YUSUF TÖRE, YAŞ ALMA VE TECRÜBE GÖNÜLLER YAPMAYA GELEN BAŞKANDAN YUNUS EMRE’YE ANLAMLI PROJE SANAT, EDEBİYAT VE KİTAP SEYYİD KURTŞEYH DEDE VE DEVREKÂNİ ZAFERLER İLE GEÇEN AY “AĞUSTOS” SOFRALARIMIZIN VAZGEÇİLMEZ BAHARATI “ZENCEFİL” ŞEHİRLER ÖLÜRKEN MEDENİYETLER DE YOK OLUYOR! SERMAYESİ ERİYEN ADAM İNSANLIK TARİHİ VE MEDENİYETLERİN DOĞUŞUNA İMKÂN SUNAN MEYVE İNCİR NÜKTEDAN BİLGE İNSAN NASREDDİN HOCA KAZDAĞLARI ETEĞİNDE BİR EKO TURİZM DURAĞI SOMA VE EMİR HIZIR BEY CAMİİ AKDENİZ MUTFAĞININ ŞİFA DOLU SEBZESİ ENGİNAR BAYRAK ŞAİRİ ARİF NİHAT ASYA DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU MUĞLA’NIN MANEVİ GÜNEŞİ “ŞÂHİDΔ HAZRETLERİ CÖMERTLİĞİN EN ÜST DERECESİ ÎSAR SİVİL HAVACILIĞIN MİMARI TEYYARECİ VECİHİ HÜRKUŞ DÜNYAYI YAŞANIR KILMANIN YOLU ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ DEVRİNİN YAŞAYAN KÜTÜPHANESİ MÜTEFEKKİR CEMİL MERİÇ MUTLU OLMAK İÇİN ÇÖP KAMYONU TEORİSİNİ UYGULAYALIM YAZARLIK, OYUNCULUK SERÜVENİ SONRASI GELEN VEKİLLİK DARPHANE, MANGIR VE KAYME SEYDİŞEHİR’İN MANEVİ MİMARI FAKİRLERİN EFENDİSİ SEYYİD HARUN VELİ RIZIK MESELESİ TAŞ KÖMÜRÜ VE UZUN MEHMET ŞANLIURFA TAŞ EVLERİ VE NAHRİN HOTEL & ART TÜRKİYE’NİN TARIMA DAİR SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ KORUYUCU AİLELER VE MANİSA KORUYUCU AİLELER DERNEĞİ VARDIR BUNDA DA BİR HAYIR ÖLÜMSÜZLÜK AĞACI PORSUK AĞACI BEREKETLİ TOPRAKLARIN MAYALADIĞI ELMALI’NIN GURURU İBRAHİM BEDRETTİN ELMALI BİR ADALET HİKÂYESİ GAYBI ANCAK ALLAH BİLİR ÇİFTÇİLERİN REFAHI ARTMADAN SANAYİCİLERİN REKABET GÜCÜ ARTMAZ HİCİV USTASI BİR DEVLET ADAMI ŞAİR EŞREF MEDENİYETİN YAPISI KİTAPLAR VE DERİK KİTAP FUARI ŞAİR YAZAR SİYASET VE DEVLET ADAMI SÜLEYMAN ARİF EMRE İKİ İSTİKLAL MADALYALI MİLLİ KAHRAMAN MANİSALI ALİ BEY İMANIMIZIN DERECESİ NE BOYUTTA AKHİSARLI ŞEYH İSA VE ÇAĞLAK FESTİVALİ BİLGİ TOHUMU EKEN BAHÇIVAN ÖĞRETMEN BEYAZ ALTIN PAMUK HAYATA KİRLİ BİR CAMDAN BAKMA “ÖNYARGI” KOCA YUSUF’UN KİSPET GİYME TÖRENİ ARAYANLARIN HİKMET YOLCULUĞU